Tổng quan về Mười hai thành phố
Hiện Shad là một trong hai thị trấn của tỉnh Đồng Tháp [1]. Thiên Hà chảy dọc theo phần đông bắc của thị trấn, và bờ bắc là huyện Caolan, phía tây bắc giáp huyện Điền Võ; phía tây nam giáp với Huyện Levin, phía nam giáp biên giới huyện Châu Thành.
Thành phố sa Dec có diện tích tự nhiên 60 km vuông, dân số trung bình là 102.399 người (2005), mật độ 1.707 người trên km vuông ([2]) . Trước Năm 2004 có 4 quận, 4 Hiện nay có 6 phường: 1 phường, 2 phường, 3 phường, 4 phường, phường hòa, phường tân quy đông; 3 xã: xã tân phú đông, xã tân quy tay, tân khánh đông xã.
Thời kỳ đầu khai khẩn đất Nam, dưới thời chúa Nguyễn, tên gọi sa đéc gắn liền với vùng đất phong long, đồng khẩu đạo. Năm 1808, Jialong chỉ định toàn bộ khu vực phía nam là “Lâu đài Jiading” ngày nay, chia thành 5 thị trấn. Chợ sa đéc nằm ở làng vinh phú cũng là nơi đặt trụ sở huyện vinh an thuộc thị xã vinh thanh. Dòng sông sa đéc được ghi bởi trinh hoai duc thuộc dòng họ gia đình, với cảnh quan và sinh hoạt đặc trưng của nơi đây (thị trấn vinh thành) “là điểm hẹn tuyệt vời của thị trấn này”:
“Sông sa dec ở bờ nam của con sông cũ, rộng 42 feet và sâu 28 mét, cách thị trấn 56 dặm rưỡi về phía tây. (4 dặm trước ở bờ nam có một con sông nhỏ gọi là cai sơn và cây cầu bắc qua chợ sa đéc 7 dặm rưỡi về hướng tây nam, nơi hai con sông gặp nhau, người dân sống nhà sàn trên sông.) Sông trong xanh, ruộng vườn rộng, và thiên hạ thịnh vượng, phía nam có đạo Đông Khẩu, chợ búa, thị trấn giao lưu, thuyền bè đông đúc, là điểm hẹn hoàn hảo ở trấn này, bên trái có tiên đường (thuộc tân quy làng dong thì cát trắng lè lưỡi, nước trong, gió mát, sông lặng, người ta thường dừng thuyền ở đó, không có ruồi muỗi, Chính vì vậy mới có tên là cổ tích).) là Bãi biển Phượng Hoàng ở phía bên phải, giống như một thành phố hộ mệnh, có núi và sông dốc và biên giới ổn định. Nó chảy qua 33 dặm về phía tây nam, với kênh dẫn dầu (phía tây), kênh đào biển (bờ phía đông), cát Renqu (Bờ Tây), và sau đó là một cuộc họp xoáy nước. Các ký tự Trung Quốc, hãy mạnh mẽ lên “ [3] .
Đọc lại những ghi chép về trinh tiết cách đây hơn 180 năm cho thấy, kể từ đó, sa đéc không chỉ có ở thị trấn vinh thành, mà là một trong những nơi “vĩ đại” nhất. Thủ đô “” Southland “.
Năm 1867, thực dân Pháp chiếm cả ba tỉnh miền Tây Nam Bộ Việt Nam. Để cai trị trực tiếp, họ chia Nam Kỳ thành 4 quận (phong kiến), 19 quận, 2 thành phố, Sài Gòn và Chợ Lớn [4]; 24 cuộc hiệp thương sau đó. Sa đéc là nơi đặt “khu tham mưu”, cai quản 3 huyện: an ninh, vinhan và phú (Cần Thơ).
Năm 1900, Cochin China được chia thành 20 tỉnh (tỉnh), và Sadek là “thành phố” – tỉnh lỵ. Tỉnh sa đéc có 10 bang và 79 làng [5]. Năm 1914, khi Chiến tranh thế giới thứ nhất bùng nổ, thực dân Pháp sắp xếp lại chế độ cai trị Nam Kỳ và Đông Dương để dấn thân vào cuộc Chiến tranh Tổ quốc châu Âu, theo đó, tỉnh lỵ được hợp nhất thành tỉnh Vĩnh Long, gọi là “Phó Bộ. ”(từ tỉnh de sa dec trở thành délégation de sa dec). Sau khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc, thực dân Pháp tái chiếm tỉnh Sadek. Vào những năm 1930, tỉnh Sadak bao gồm ba huyện:
– Huyện sa đéc (tức là huyện châu thành) bao gồm các tổng an hoi, an thanh thương, an thanh hà và an mỹ.
– Quận Levine bao gồm Ampong và General Antai.
– Huyện cao lanh gồm các tổng an thành, phong nam, phong thanh.
Cho đến năm 1956 dưới thời Pháp thuộc, tỉnh Sadek có diện tích 1.353 km vuông và dân số tối đa là 260.400 người vào năm 1994 [6]. Năm 1956, có 35.410 người chỉ tính riêng trong tỉnh vào tháng 12.
Tháng 10 năm 1956, chính quyền Sài Gòn vẽ lại địa giới hành chính [7] và sáp nhập vùng đất phía nam Tiên Hồ thuộc tỉnh Sa Mười vào tỉnh Vĩnh Long. Đến năm 1966, tỉnh Shad được tái lập [8] bao gồm 4 huyện: Chauqing (thành phố Shadek, thủ phủ của tỉnh), Dayton, Deqing và Filling Tank. Huyện Châu Thành gồm thành phố Sa Đéc, đổi tên là huyện Đức Thị năm 1968, có 13 xã với 102.345 nhân khẩu, năm 1970 có 118.752 nhân khẩu.
Sau khi hoàn toàn giải phóng miền Nam năm 1975, chính quyền cách mạng đã sắp xếp lại các đơn vị hành chính, thành phố Sadek có diện tích 28 km vuông, gồm 5 xã, 15 làng, dân số 64.113 người [9].
Đó là một trong những manh mối để mô tả ngắn gọn một số dòng thời gian liên quan đến tên các đơn vị hành chính của Sadek, cho thấy thành phố Sadek ngày nay có liên quan đến vùng đất của Sadek trong tiến trình lịch sử. Là nơi giao lưu kinh tế, chính trị, văn hóa quan trọng của vùng đồng bằng sông Cửu Long, Sadek cũng là một trong những nơi sớm nhất hình thành nền “văn minh miệt vườn”, được người Pháp gọi là “vườn cây ăn trái của miền Nam Việt Nam”, đồng thời cũng là nơi với bề dày văn hóa và lịch sử đáng kể. [10]
là nơi cư dân của Việt Nam sinh sống từ khi còn có tên là phong long, đồng khánh đạo (1757); sa mạc có nhiều chúa Nguyễn và các di tích của triều đại nhà Nguyễn. Phòng thờ tổ tiên thờ ông Dong Fuhe, người từng là tướng Dong Kaodao, khi thực dân Pháp phá hủy ngôi đền, các bô lão trong làng đã mang bài vị về xã Yongfu để thờ cúng. Mộ cụ Nguyễn Văn Nhân (Sen cam, thôn tân đông, nay thuộc xã tân khánh đông) – một trong những vị khai quốc công thần nhà Nguyễn, người đầu tiên làm quan tổng trấn Định Thành. Trí nhớ của các bô lão trong vùng còn nhắc đến câu chuyện “Vương quốc Gia Long Tàu”, có liên quan đến “cây da ben ngu” ở Long Hồng – vùng nước xoáy bên bờ sông Sẩm (nay thuộc xã of La Long Hong in Wang District).
Đất đai trở nên giàu có nhanh chóng, vì vậy mọi làng đều xây dựng nhà ở công cộng. Trong khu vực Thành phố Sha Twelve ngày nay, vẫn còn các khu nhà ở công cộng được xây dựng vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20: Khu nhà ở công cộng Yongfu, khu nhà ở công cộng Tan Kwai Tai, khu nhà ở công cộng Tan Gui Tung, khu nhà ở công cộng Tân Tùng và xã Tân khánh (hiện nay thuộc xã tân khánh đông), xã tân phú đông, xã tân hưng (mất năm 1984).
Theo điều tra năm 1995, 13.325 người ở Sa Đéc theo đạo; 6.096 Phật tử; 3.469 tín đồ Cao Đài; 2.767 Công giáo (Cơ đốc); 611 tín hữu; 382 Tin lành và 54 Cơ đốc Phục lâm.
Phật giáo du nhập vào đây từ rất sớm và vẫn còn rất nhiều ngôi chùa cổ kính. Chùa Fuqing được xây dựng trước Jialong, và người ta nói rằng tấm biển “Yuehuang tạo ra bản đồ Fuqing” là do nhà vua ban tặng. Tháp Fuxiong (còn được gọi là Tháp Hương) được xây dựng vào năm 1838. Chùa Cung Kiến An (hay còn gọi là chùa ông quách) có lối kiến trúc độc đáo, đã được Bộ Văn hóa công nhận là di tích lịch sử văn hóa, hơn 30 ngôi chùa ở thành phố sa đéc …
sa dec cũng là nơi một làng thủ công mỹ nghệ được hình thành trước đó. Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, hơn 200 lò thợ bạc đã cho ra đời những “kiệt tác chạm khắc thực sự”. Sau đó đến nghề làm bột và các sản phẩm bún, bánh tráng … ở Xinfudong, trồng hoa kiểng ở Xinguidong …
Kể từ khi thực dân Pháp đặt chân lên vùng đất này, Sadek đã trở thành “đầu sóng ngọn gió” ở bờ nam sông Thiên Hà trong thời kỳ Pháp thuộc, sau đó là Cách mạng Tháng Tám, Chiến tranh chống Pháp, chống lại Hoa Kỳ, và đã cứu đất nước.
Từ đầu thế kỷ 20, người dân Sadek đã tiếp thu và hưởng ứng các phong trào yêu nước của các võ tướng Nguyễn Quân, Nguyễn Thanh Sak và các Dong Doo, Restoration, Dong Qing Nye, v.v. (cha đẻ của Chủ tịch Hồ Chí Minh), Nguyễn Quang Dị, v.v.
1927-1929, thành phố Shadek là trụ sở của đoàn thanh niên cách mạng đầu tiên của tỉnh, tiền thân của Đảng cộng sản Việt Nam; các nhà hoạt động cách mạng châu văn liêm, hà huyển, ung văn khiem, trần kim giap, nguyễn cương, tran ngoc diep, nguyen kieu, le van dinh, tran nhat tan, nguyen art, nguyen van phat, võ thuật, luu kim phong … Ở ngay trung tâm thị trấn này anh em có nhiều sáng kiến phát triển phong trào cách mạng tùy theo tình hình. lúc thì như mở hiệu thuốc đông y, trường học tư thục. Đại học Sư phạm …
Ngày 25 tháng 8 năm 1945, dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Chiến tranh Việt Nam, nhân dân Shad đã cùng nhân dân trong tỉnh khởi nghĩa, giành lại chính quyền cho nhân dân. Trong hai cuộc kháng chiến, mặc dù các vùng biên cương, vùng tạm chiếm đều bị địch kiểm soát gắt gao, thậm chí ngay cả trong nội thành, không bao giờ có cuộc cách mạng nào mà không có sự đóng góp của đoàn thể.
Tháng 12 cũng là nơi sản sinh ra nhiều trí thức yêu nước, tuy được đào tạo trong các trường lớp nhưng họ sẵn sàng cống hiến cho cách mạng, cho đất nước khi có điều kiện. Tiêu biểu nhất là kỹ sư Lu Wenlang, được người dân địa phương gọi là “Bác sĩ Lang”, ngoài ra còn có Michel Van VI và Andre Nien v. v …
Thành phố có lịch sử lâu đời và là đầu mối giao lưu kinh tế, chính trị, văn hóa trong khu vực. Kể từ năm 1990, tuy không còn là thị xã trực thuộc tỉnh nhưng Sadek vẫn ngày càng có điều kiện phát triển do những lợi thế so sánh về nhiều mặt như vị trí.
Trong giai đoạn 5 năm 1991-1995, tổng sản phẩm quốc nội (gdp) tăng trưởng bình quân 13,72% mỗi năm so với 5 năm trước đó. Cơ cấu kinh tế của thành phố Sadek từ năm 1995 đến năm 2000 được xác định như sau: thương mại dịch vụ chiếm 62%; công nghiệp 29%; nông nghiệp 9% [11]
Về xây dựng và phát triển công nghiệp, ở thành phố Shad, ngoài 4 cơ sở do tỉnh quản lý còn có Công ty Xuất nhập khẩu Shajiang, Công ty Thực phẩm Bichchi, xưởng in và nhà máy. Thuốc lá Đồng Tháp, cũng như 1.251 cơ sở công nghiệp tư nhân, hỗn hợp và cá thể [12].
Sau đây là dữ liệu về các cơ sở công nghiệp và công nhân công nghiệp ở Saskatchewan cho ngày 2 tháng 12 năm 1995-1996.
Năm
1995
1996
1- Số lượng cơ sở công nghiệp
1160
1247
where: trạng thái
04
04
Ngoài trạng thái
1156
1243
2- Số lượng công nhân công nghiệp
6035
6863
where: trạng thái
1085
1090
Ngoài trạng thái
4950
5773
Ngoại trừ các cơ quan cấp tỉnh, ngành công nghiệp của thị trấn chủ yếu là lương thực và chế biến thực phẩm. Với lợi thế sa đéc là một trong những nơi trung chuyển lúa gạo của vùng, đã thu hút một số lượng lớn các nhà đầu tư tư nhân đầu tư vào các cơ sở xay xát, lau bóng gạo. Một số ngành nghề truyền thống trên địa bàn thị xã như sản xuất bột mì, bánh phở, bánh phồng tôm … và các ngành nghề phục vụ tiêu dùng tại chỗ khá ổn định.
Từ năm 2000 đến năm 2005, số doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn Thành phố Sha Twelve tăng từ 1.265 lên 1.482, số lao động tăng từ 5.610 lên 6.416 người, giá trị sản lượng công nghiệp đạt 2.456,684 triệu đồng (giá hiện hành), chiếm công nghiệp của tỉnh chiếm 36,56% tổng giá trị.
Từ năm 1975 đến nay, các công trình xây dựng lớn như trụ sở hành chính (hội đồng thị xã và sở), trung tâm thương mại (chợ Sa Đéc và chợ ẩm thực), trung tâm văn hóa, công viên và các công trình xây dựng lớn khác đã góp phần thay đổi diện mạo của thị xã Cạnh Tượng đài Bác Hồ, Kè Sa Đéc, bưu điện, khu công nghiệp, hệ thống giao thông nội thành và ngoại thành, bến cảng, … sắp ra mắt theo hướng tân quy tay (phường an hòa), trên cả hai bên sông Sadek … Ngoài vốn đầu tư của nhà nước, nguồn vốn của nhân dân còn được huy động Xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà ở, cơ sở sản xuất … Năm 2005, vốn đầu tư xây dựng cơ bản ở thành phố Sadek đạt 169,283 tỷ NDT (giá hiện hành), chiếm 18,03% tổng vốn đầu tư xây dựng cơ bản của tỉnh.
Về thương mại, dịch vụ là trung tâm kinh tế, văn hóa của tỉnh, vùng đã nhanh chóng thích ứng và phát triển. Trong những năm gần đây, một số cơ sở thương mại, dịch vụ, khách sạn và ăn uống ở Thành phố Sadak cũng đã nhận được sự đầu tư đáng kể của các thành phần kinh tế. Số người kinh doanh thương mại, dịch vụ đạt 11.453 người (năm 2005).
Về vệ sinh, sa dec là trung tâm của vùng Nam Bộ, từ đầu thế kỷ 20, người Pháp đã xây dựng bệnh viện (ta gọi là bệnh viện) trên kênh Xinhong. Cuối những năm 1980, sông bị sạt lở, bệnh viện sa đéc phải dời về vị trí hiện nay (gầm cầu Hòa khánh trên quốc lộ 80 thuộc phường 2). Năm 2005, thành phố Sadek có 1 bệnh viện đa khoa (tỉnh, 410 giường), 1 phòng khám khu vực và 9 trạm y tế xã. Công tác y tế cả nước và chăm sóc sức khỏe nhân dân hàng năm đều được thực hiện tốt.
Về giáo dục, sa đéc có thể được coi là “đất học” và là một trong những trung tâm văn hóa sơ khai của đồng bằng sông Cửu Long. Hiện nay (2005) thành phố có 19 trường trung học phổ thông: 12 trường tiểu học, 5 trường trung học cơ sở và 2 trường trung học phổ thông với 18.898 học sinh. Nhà trẻ có 8 điểm trường với 2040 cháu. Ngoài ra, các trường nuôi dạy trẻ khuyết tật, trường dạy nghề tỉnh và trường chính trị ở Đồng Tháp cũng được đặt tại thị trấn Shad.
*
Là nơi ngự trị của chúa Nguyễn và là dinh thự mới trong thời nhà Nguyễn, đảo Đông Khao – Sha Twelve từng được Zheng Huide ca ngợi là một trong những “Con đường cổ tích”, và sau đó được người Pháp ca ngợi là “Hoa Nan Qi Garden ”… Sha Shi Thành phố thứ hai, được xác định là thành phố cấp ba vào năm 2005, không chỉ sống theo vẻ đẹp cổ kính đó mà còn phát triển thành một trong những nơi đi đầu trong công nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh. ..
[1] Trước năm 1975, dưới chế độ Sài Gòn, Thị trấn Sadek ngày nay thuộc quận Desheng. Từ ngày giải phóng hoàn toàn miền nam (30 tháng 4 năm 1975) đến tháng 3 năm 1976, đây là một đô thị trong mười hai tỉnh của Saskatchewan, từ năm 1976 đến năm 1989, là một thị xã trực thuộc tỉnh Dongta.
Theo số liệu thống kê, năm 1997 Thị trấn Sadek có dân số 102.240 người, mật độ trung bình 1.763 người / km2, năm 1999 có dân số 58 km2, dân số trung bình 96.659 người, mật độ 1.667 người / km2 Chia thành 4 quận: Phường 1, Phường 2, Phường 3, 4 phường, 4 xã: tân quy đông, tân quy tay, tân phú đông và tân khánh đông.
[3] Gia dinh thông sử, bản dịch của tự trai nguyên tạo, thương mại, nhà văn hóa, pqvkdtvh, xuất bản năm 1972, trang 84.
[4] “Huyện Shad thuộc huyện Vĩnh Long, theo nghị định ngày 5 tháng 1 năm 1876, gồm các huyện: an xuyên và vinhan an với dân số 110.467 người. Mời các bạn tham khảo: nguyen dinh dau ; Nam ký l UC Tóm tắt nghiên cứu địa chí tỉnh, nxb.tp. Thành phố Hồ Chí Minh, 1994. Chính phủ thuộc địa Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám, 1945, Báo chí, khxh, Hà Nội, 1988.
[5] mongaphie de la province de sa dec, saigon, printmerie l.ménard, 1903, tr.10.
[6] Dân số tỉnh Sa Đéc qua các năm: 172.130 người năm 1910; 173.812 người năm 1915; 260.400 người năm 1943; 122.000 người năm 1955; 147.550 người năm 1956. Năm 1956, chỉ riêng tỉnh lỵ (thị xã) Sa Tháng Mười đã có 35.410 người (theo Nguyễn Đình Đầu; sách đã dẫn).
[7] Nghị định số 134 / nv ngày 22 tháng 10 năm 1956; trước đó, ngày 17 tháng 2 năm 1956, quyết định tách huyện Gao Lan khỏi tỉnh Shad, Hongwu (tỉnh Châu Đức) và Fengqing Shun (Long Tuyền Tỉnh) hai quận hợp nhất thành tỉnh Fengqing. Sa Đéc trở thành một trong sáu huyện của tỉnh vinh long (châu thành, gò vấp, tam bình, bình minh, sa đéc, điền).
[8] Nghị định số 162-sl / du.hc ngày 29 tháng 4 năm 1966, tái lập tỉnh Sade, chính thức bắt đầu hoạt động vào ngày 23 tháng 12 năm 1966. Nghị định số 76 / nĐ / nv ngày 14 tháng 2 năm 1968, đổi tên huyện Châu (thị xã sa đéc) thành huyện đức thị.
[9] Theo Niên giám thống kê Đồng Tháp 1975-1976-1977.
[10] Có một số giả thuyết về nguồn gốc của địa danh sa dec: 1-sa dec xuất phát từ từ tiếng Khmer “phsar-dek”, có nghĩa là thành phố sắt hoặc thành phố sắt. Đây là cách giải thích của người Pháp. Trong chuyên khảo de la province de sa dec vào tháng 12 năm 1903, ông viết: “… au cambodge et portait le nom de” phsr-dek “, qui signitie” maré au fers “. Các nhà nghiên cứu Shannan không chấp nhận giả thuyết này.
2- Sadec là tên một nữ thần nước của người chan lòng, có nhiệm vụ phù trợ cho nhân dân trong vùng, và thường được thờ trên sông (tượng nữ thần đất Việt). Trước đây, rạch sa dec có đền thờ thần phsar-dek. Một số bô lão có truyền thuyết về vị thần nước này có con gái tên là phsar-dek.
3-sa dec là tên một vị thần, được thờ ở nhiều nơi. Sách “Da Nan Yi Tong Zhi” ghi rằng tại núi Tô có một ngôi đền thờ thủy thần trong vùng, tên là “sa-dich”, theo phương ngữ âm gọi là sa dec. Trước đây, ở sa đéc cũng có một ngôi đền thờ vị thần này. Giả thuyết này đã được các nhà nghiên cứu Shannan đồng ý.
[11] Theo nghị quyết của Đại hội lần thứ bảy của Đảng bộ thị trấn Sadak. Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ VII (ngày 9-9 và 10-11-2000) đã đánh giá: “Từ năm 1996 đến năm 2000, tốc độ tăng tổng sản phẩm trên địa bàn (gdp) bình quân hàng năm là 13,19%. Trong đó, xây dựng công nghiệp tăng 13,94%; thương mại dịch vụ Nông nghiệp tăng 15,83%; nông nghiệp tăng 4,12%, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp xây dựng và dịch vụ thương mại, đến nay (cuối năm 2000); công nghiệp – xây dựng chiếm 27,26%; thương mại dịch vụ chiếm 60,84% gdp, nông nghiệp chiếm 11,9% gdp, trong đó, giá trị sản xuất tiểu thủ công nghiệp năm 200 ước đạt 373 tỷ đồng (giá so sánh 1994), gấp 2 lần năm 1995.
[12] Nguồn: Cục Thống kê Dongta, tháng 6 năm 2000; năm 2005.
