Vật kính hội tụ là gì và đặc điểm của nó là gì? tiêu cự, tiêu điểm, quang tâm và trục chính của thấu kính hội tụ là bao nhiêu? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau.
i. đặc điểm của thấu kính hội tụ
1. thử nghiệm
– thiết kế thử nghiệm như được hiển thị bên dưới:
* câu c1 trang 113 SGK Vật Lý 9: chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính cầu lõm có đặc điểm gì mà người ta gọi là thấu kính hội tụ?
° lời giải câu c1 trang 113 SGK Vật lý 9:
– chùm khúc xạ ra khỏi thấu kính hội tụ nhiều hơn chùm tới, nên được gọi là thấu kính hội tụ.
* câu c2 trang 113 SGK Vật Lý 9: cho biết tia tới, tia ló trong thí nghiệm trước.
° trả lời câu c2 trang 113 SGK Vật Lý 9:
– tia sáng chiếu vào thấu kính được gọi là tia tới. tia khúc xạ ra khỏi thấu kính được gọi là tia sáng.
2. hình dạng thấu kính hội tụ
– thấu kính hội tụ có dạng như một trong các hình sau:
– thấu kính hội tụ được làm bằng vật liệu trong suốt, thường là thủy tinh hoặc nhựa.
* câu c3 trang 113 SGK Vật Lý 9: tìm hiểu và so sánh độ dày của mép so với giữa thấu kính hội tụ dùng trong thí nghiệm.
° trả lời câu c3 trang 113 SGK Vật Lý 9:
– rìa mỏng hơn tâm trong thấu kính hội tụ.
ii. trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự thấu kính hội tụ
1. trục chính của thấu kính hội tụ
– chùm tia truyền thẳng và không đổi hướng khi đi qua thấu kính được gọi là trục chính (Δ).
* câu c4 trang 113 SGK Vật Lý 9: quan sát thí nghiệm hình 42.2 sgk và cho biết, trong ba tia sáng tới trên thấu kính, tia nào truyền thẳng qua thấu kính mà không có giao thoa thay đổi. hướng đi? thử cái này.
° trả lời câu c4 trang 113 SGK Vật Lý 9:
– trong ba tia sáng tới thấu kính, tia chính giữa truyền thẳng, không bị lệch. sử dụng thước để kiểm tra đường đi của ánh sáng đó.
2. quang tâm của thấu kính hội tụ
– quang tâm hoặc thấu kính là điểm mà tất cả các tia sáng tới điểm này truyền theo đường thẳng, không đổi hướng.
3. tiêu điểm của thấu kính hội tụ
– tiêu điểm f của thấu kính là điểm mà chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính để chùm tia ló hội tụ tại điểm này.
◊ sự truyền 3 tia đặc biệt:
– tia tới đi qua quang tâm tạo ra tia chớp theo đường thẳng
– tia tới song song với trục chính cho phép tia phản xạ đi qua tiêu điểm f ‘.
– tia đi qua tiêu điểm f tạo ra tia song song với trục chính.
* Câu C5 trang 114 SGK Vật Lý 9: Quan sát lại thí nghiệm ở dưới (hình 42.2 SGK) và cho biết điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên đường thẳng chứa tia nào? Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong thí nghiệm này như hình sau (hình 42.4 SGK).° Lời giải câu C5 trang 114 SGK Vật Lý 9:
– điểm hội tụ f của chùm sáng tới song song với trục chính của thấu kính, nằm trên đường chứa tia trung bình.
– biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló trong hình sau:
* câu c6 trang 114 SGK Vật Lý 9: vẫn làm thí nghiệm ở câu 5, nếu chiếu chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì? p>
° lời giải câu c6 trang 114 SGK Vật Lý 9:
– vì vậy tia ló vẫn hội tụ đến một điểm trên trục chính tại điểm f.
4. Tiêu cự của thấu kính hội tụ
– tiêu cự f là khoảng cách từ quang tâm hoặc đến tiêu điểm f (of = of ‘= f) của thấu kính.
iii. bài tập thấu kính hội tụ
* Câu C7 trang 115 SGK Vật Lý 9: Trên hình 42.6 SGK có vẽ thấu kính hội tụ, quang tâm O, trục chính Δ, hai tiêu điểm F và F’, các tia tới 1, 2, 3. Hãy vẽ tia ló của các tia này.
° lời giải câu c7 trang 115 SGK Vật Lý 9:
◊ Đường truyền của ba tia sáng được thể hiện trong hình 42.6a.
– Tia tới (1) là tia đi song song với trục chính nên cho tia ló đi qua tiêu điểm F’
– tia tới (2) là tia truyền động quang học có tâm o, vì vậy tia nhìn thấy đi thẳng
– tia tới (3) là tia đi qua tiêu điểm nên tia ló song song với trục chính.
* câu c8 trang 115 SGK Vật Lý 9: trả lời câu hỏi mà bạn hỏi ở phần mở bài, cụ thể câu hỏi sau: bạn: bạn dùng kính gì để bắt được ánh sáng đó. ánh sáng mặt trời có thể đốt cháy một mảnh giấy trên cánh đồng như vậy. bạn lâu: anh tôi nói đó là thấu kính hội tụ; thấu kính hội tụ là gì?
° lời giải câu c7 trang 115 SGK Vật Lý 9:
– thấu kính hội tụ là thấu kính có cạnh mỏng hơn ở giữa.
– nếu một chùm ánh sáng tới được chiếu song song với trục chính của thấu kính hội tụ, chùm tia tạo thành sẽ hội tụ tại tiêu điểm của thấu kính.